Màu nước là một loạt chất liệu cực kỳ quen thuộc mà đại đa số đều rất thích sử dụng. Với tính chất trong như nước, hiệu ứng của những bài vẽ cũng trở nên thu hút hơn. Có niên đại hàng ngàn năm, màu nước là một loại chất liệu khá rắc rối để thuần thục nhưng có nhiều loại kỹ thuật màu nước đa dạng có thể giúp ích cho bạn và đây chắc chắn là một kỹ năng đáng để học tập. Khi bạn vẽ một bức tranh bằng màu nước, ánh sáng sẽ phản chiếu phần trắng của tờ giấy và ánh lên các màu sắc, tạo nên thứ ánh sáng thực sự kỳ diệu.

Trước tiên, chúng ta cần phải hiểu rõ tính chất của màu nước: Màu nước hình thành do các sắc tố (thường dưới dạng bột) được hòa tan vào nước tạo ra một dung dịch có màu sắc. Những thuộc tính cơ bản của màu nước là tính “trong suốt và nhẹ nhàng”, cũng như tính “thuần khiết và tính cường độ” của các chất màu. Những thuộc tính ấy là do các lớp màu mỏng luôn được đặt lên giấy và vì thế các lớp màu đó trở nên trong suốt đối với những tia sáng xuyên qua.  

Vậy dựa theo những đặc tính này chúng ta có thể áp dụng để vẽ các lớp màu như thế nào?  

1. Lớp màu nền hoặc màu lót  

Phương pháp 1: Kéo màu trực tiếp trên mặt giấy  

• Ưu điểm: Chủ động hơn trong việc kiểm soát nước, màu sẽ đi từ nhạt đến đậm.
• Khuyết điểm: Phương pháp này khi vẽ mảng lớn sẽ đôi lúc gặp tình trạng màu khô ở những nét cọ đầu, gây ra tình trạng mảng màu không liên tiếp.

Lưu ý: Cần sử dụng loại cọ to, ngậm nước tốt nếu vẽ mảng lớn, ngoài ra để đảm bảo lớp màu đều, mịn thì cần pha sẵn một lượng màu đủ lớn để màu không bị khô khi đang pha màu.  

Phương pháp 2: Phủ đều mặt giấy với nước, sau đó mới vẽ màu lên   

• Ưu điểm: Làm giấy ngậm nước trước khi lên màu, kéo màu cũng sẽ đơn giản hơn.
• Khuyết điểm: Nếu không quen thì sẽ khó kiểm soát lượng nước trên mặt giấy là ít/ đủ/ nhiều, nếu ít thì sẽ không ra được đúng hiệu ứng, quá nhiều sẽ làm màu bị chảy. 

Lưu ý: Cần chọn loại giấy tốt, phù hợp cho màu nước (giấy từ 250-300gsm), khi vẽ màu nên kiểm soát lượng nước có trong cọ, tránh trường hợp nước trên mặt giấy quá nhiều làm màu bị chảy.

Phương pháp 3: Chấm màu  

Hình thức chấm màu này chủ yếu sử dụng trong trường hợp cần tăng về độ tương quan màu, tạo điểm nhấn. Chấm màu trực tiếp lên những vị trí đã phủ nước hoặc những lớp màu còn ướt. Các chấm màu sẽ loang ra và hòa vào nhau. Chỉ sử dụng cho một vài trường hợp nhất định, chỉ nên dùng khi cần tạo điểm nhấn, tả chất liệu… không nên lạm dụng hình thức vẽ màu này quá nhiều. 

Phương pháp 4: Sơn lót

Sơn lót về cơ bản là một lớp sơn đơn sắc được sử dụng cho lớp đầu tiên của bức tranh. Bạn sẽ thêm các lớp rửa trong suốt lên trên lớp sơn lót, mang lại hiệu ứng sáng và chân thực.

Đầu tiên, trộn một bóng màu tím nhạt (kết hợp giữa màu đỏ cadmium và màu xanh lam ultramarine rất hiệu quả). Các sắc thái trung tính của xanh lam hoặc xanh lá cây cũng có thể hoạt động. Tô sáng chủ thể của bạn bằng cách sử dụng màu tím, chú ý đến ánh sáng và bóng râm. Dùng cọ mềm và nhẹ tay để màu tím không lấn át phần còn lại của bức tranh.

Để lớp sơn bên dưới khô hoàn toàn trước khi chuyển sang lớp sơn bóng màu. Nếu trời ướt, bạn có thể làm bẩn màu của mình.

Phương pháp 5: Dải màu và hòa màu

Rửa màu nước đơn giản chỉ sử dụng một màu, nhưng bạn có thể thêm chiều sâu cho tác phẩm của mình bằng cách sử dụng nhiều màu hơn trong một gradient. Bắt đầu bằng cách thêm màu nước tươi vào bề mặt sơn ướt.

Sau đó, đặt màu thứ hai - một phiên bản đậm hơn cùng một tông màu hoặc một tông màu khác hoàn toàn - ngay bên cạnh màu đầu tiên. Bởi vì sơn trên bề mặt ướt, chúng sẽ pha trộn một chút và tạo ra độ dốc tự nhiên trong tông màu. Bạn có thể kiểm soát mức độ gọn gàng hoặc họa tiết của một gradient nhờ độ ẩm của sơn.

Phương pháp 6: Vảy màu nước

Một mẹo nhỏ để thêm năng lượng cho bức vẽ màu nước của bạn là sử dụng kỹ thuật vảy màu nước. Việc này có thể giúp phẩy chút nước hoặc làm trôi bụi bẩn.

Hãy giữ cọ ở giữa ngón giữa và ngón cái. Sử dụng ngón trỏ để kéo phần lông cọ về sau và thả ra để chúng bắn về phía trước. Phương pháp này cho ra kết quả hơi khó đoán nhưng có thể thú vị đấy, nên tôi khuyên bạn hãy thử qua nhé.

Cách xử lý khi vẽ màu bị sai  

Đây luôn là một trong những vấn đề khiến cho tất cả chúng ta đau đầu, nếu là màu poster, gouache, acrylic thì khi vẽ sai màu chúng ta có thể chồng lớp màu khác lên được. Nhưng với tính chất trong suốt của màu nước thì phương pháp này chỉ làm cho bài chúng ta tệ hơn.  

Sau đây là 3 cách để các bạn có thể “chữa cháy” trong một số trường hợp khẩn cấp:  

• Trường hợp màu còn ướt:  

Dùng cọ: Rửa cọ với nước sạch, sau đó lau khô và đặt cọ nằm ngang mặt giấy, nhẹ nhàng kéo cọ (hoặc xoay cọ) để lấy màu   

Dùng khăn giấy: Lấy khăn giấy sạch và chấm trực tiếp lên vùng màu bị sai hoặc cần lấy màu  

2 phương pháp này đôi khi còn được tận dụng để vẽ mây, trời…  

• Trường hợp màu đã khô: Rửa cọ với nước sạch, sau đó dùng nước sạch vẽ đè lên lớp màu, di cọ một vài lần cho lớp màu bong ra từ từ, sau đó dùng khăn giấy thấm nước đi – phương pháp này còn có tên gọi khác là rửa màu.

Lưu ý: Dù dùng hình thức nào thì màu khi lấy sẽ không sạch hoàn toàn được mà vẫn còn ám một lớp màu nhẹ trên giấy.